d.1. Johannes
Petrus, geb. 26/05/1749, oorl. 01/07/1814, Oudtshoorn x 26/11/1769, Tulbagh met Cecilia
Johanna DU PREEZ, ged. 07/04/1743, Swellendam, d.v. Philip du Preez en Isabella Potgieter. (wed. van Johannes Fourie).
Johannes Petrus was die seun van Louis Nel en Maria Rossouw.
Johannes Petrus Nel is as twintigjarige op 26 November 1769 met Cecilia
Johanna née du Pre, getroud.
Haar vader, Philip du Pre was die eerste nedersetter wat horn in die Swartberg, naby Oudtshoorn, gevestig het. Van Maart 1773 tot Oktober 1775 boer Johannes Petrus op die plaas Klipfontein, net onder die Sneeuberg. In Oktober 1775 verkry hy die lening op Voorbedagt in die Cango, waar hy en sy vrou blykbaar lank gewoon het. Trouens, Johannes Petrus is in 1814 in hierdie wyk oorlede.
26 Nov 1769
1769, den 26 Novem:
Johannes Petrus Nel
van Cabo de Goede Hoop, jongman
burger aan Swellendam
met
Sicilia Johanna du Preez
van Cabo voorm:, wedw: …….Fourie
Source: Nederduits Gereformeerde Gemeente (NGK),
Tulbagh, Western Cape. marriage register, 1744-1839, page 20, entry no 17.
Repository: NG Kerkargief, Noordwal-Wes, Stellenbosch, G4 9/1. Transcribed by
Trysie Joubert, Marelize Keyter, Marie Greyvenstein and Annatje Erasmus as part
of the eGGSA Project, from VC 664, Cape Archives Repository
Haar vader, Philip du Pre was die eerste nedersetter wat horn in die Swartberg, naby Oudtshoorn, gevestig het. Van Maart 1773 tot Oktober 1775 boer Johannes Petrus op die plaas Klipfontein, net onder die Sneeuberg. In Oktober 1775 verkry hy die lening op Voorbedagt in die Cango, waar hy en sy vrou blykbaar lank gewoon het. Trouens, Johannes Petrus is in 1814 in hierdie wyk oorlede.
(http://reference.sabinet.co.za/webx/access/journal_archive/02590190/484.pdf) Na du Pre
se dood, het sy vrou die plaas verlaat. Voor haar vertrek in 1775 het sy die
eiendom aan haar skoonseun, Johannes Petrus Nel, oorgedra. (Borman, Hans: Familie Nel van Nelspruit, 1982)
EGGSA
Aan die voet van die majestueuse Swartbergpas lê
daar aan Oudtshoorn se kant die mooi plaas Voorbedacht. Dit is een van die heel oudste plase wat in
die deel van die Klein Karoo uitgegee is. In die ou plaas kerkhoffie van Voorbedacht
staan daar 'n enkele grafsteen van gewone klip, wat een van die oudste is wat
ek nog op ons eie platteland aangetref het. Dit dui die graf aan van een van die vroeë
eienaars van die plaas, Johannes Petrus Nel wat van 26 Mei 1749 tot 1 Julie
1814 geleef het. In 1759 het Johannes
Strydom met sy vee op "Kruis Rivier over de Oliphants Rivier aan de
Cango" gaan staan - moontlik die eerste keer dat die later sowelbekende
naam "Kango" in 'n amptelike stuk voorkom. Nog in dieselfde jaar egter kom "Voorbedacht
aan de Cango" op naam van Philip du Preez wat toe reeds 'n termyn as
Heemraad van die jong distrik Swellendam agter die rug gehad het. Ná die dood van Philip du Preez het sy
weduwee Voorbedacht behou en toe sy dit "verlaat", word dit op 11
Oktober 1775 oorgedra op naam van haar skoonseun J. P. Nel, wat seker sedert sy
huwelik op 26 November 1769 met Cecilia Johanna du Preez ook daar gewoon het. Sy was vroeër met
Johannes Fourie. Vir Voorbedacht moes
Nel die gebruiklike rekognisie van 24 riksdaalders (sowat RIO) per jaar betaal.
Dit lyk egter nie of dit op geldelike gebied met hom voor die wind gegaan het
nie, want in, ná die dood van sy vrou, moes hy by die Weeskamer, wat die boedel
beredder het, 4,000 gulden op rente onder spesiale verband van sy plaas opneem,
om daarmee die goed te betaal wat hy op die vendusie gekoop het. Terselfdetyd
moes die Here Weesmeesters die agterstalligerekognisie van 19 jaar op die plaas
vereffen! Nel het die plaas nogtans weer oorgeneem en tot aan sy dood daar bly
woon. (https://familysearch.org/photos/artifacts/18627505)
OUDTSHOORN district,
Swartberg, Voorbedagt 33, Voorbedacht farm cemerery
http://www.eggsa.org/library/main.php?g2_itemId=3356856
Uit hierdie man se geslag is 'n hele paar bekende figure
in ons land se geskiedenis gebore. Hy was onder meer die voorsaat van Louis
Botha, die eerste premier van die Unie van Suid-Afrika in 1910. Nel se dogter
Hester is met Pieter de la Rey getroud. Pieter was 'n verloopte, maar geletterde
matroos wat op Voorbedag op Matjiesrivier, wes van die Kangogrotte, aangekom
het en aangestel is as skoolmeester vir die Nel kinders. Pieter en Hester was die ouers van die bekende generaal
Koos Wessels de la Rey van Caledon, en hul dogter, ook Cecilia Johanna, is met
Marthinus (Martiens Blinkstewels) Steyn getroud. Hulle is later Vrystaat toe en
hul seun, Marthinus Theunis Steyn (1857-1916), was die laaste president van die
Oranje Vrystaat. Aan
hierdie Swartberg-pionier, Johannes Petrus Nel, het Suid-Afrika dus nie net een
nie, maar minstens drie van sy grootste seun to danke. President Steyn se
moeder was dus 'n eie niggie van generaal de la Rey, terwyl president Steyn en
generaal Louis Botha derde neefs was. (Borman, Hans: Familie Nel van Nelspruit, 1982)
Testator(s):
Johannes Petrus Nel
Cecilia Johanna du Prez
MOOC8/19.53
13 September 1788
Cecilia Johanna du Prez
MOOC8/19.53
13 September 1788
Inventaris van alle zoodanige goederen en effecten
als door den burger Johannes Petrus Nel
en wylen deszelfs huijsvrouw Cecilia Johanna du Prez gemeenschappelyk bezeeten
en door de laatst gen: met er dood ontruymd en nagelaaten, mitsgad:s op heeden
in waare weezen bevonden zyn, bestaan dezelve en als volgt:
Een opstal van een van ’s E: Comp:s
leenings plaats gen:t Voorbedagt geleegen in de Cango
|
Int vorhuys
|
een rak
|
waar op
|
twee tinne schootels
|
een koopere kandelaar
|
een rak
|
waar op
|
agt tinne borde
|
vier aarde borde
|
drie kopjes en drie pieringjes
|
twee porcleyne spoel kommetjes
|
een porceleyne boter potje
|
twee lepel rakken
|
waar op
|
twee en twintig tinne leepels
|
drie blikke trommels
|
een tinne scheer bekken
|
een rasp
|
een rak
|
waar op
|
een porceleyne schotel
|
zes porceleyne borde
|
een porceleyne zuiker potje
|
een koekepan
|
een rooster
|
twee flesche
|
zes boddels
|
twee boddels groote
|
twee porceleyne potten
|
twee porceleyne kommetjes
|
een porceleyne potje
|
een porceleyne trek pot
|
een rak
|
waar op
|
twee peeper dooze
|
vier bier glaaze
|
een tinne zoutvat
|
een eetens tafel
|
een thee tafel
|
agt stoelen twee coffy kanne
|
een thee machine
|
een porceleijn trekpot
|
vier koppies en vier pieringjes
|
twee karns
|
een party rommeling
|
In de kamer ter regter hand
|
een tinne sopkom
|
vier boter vaaten
|
drie leedige aarde kannen
|
In de kamer ter slinker hand
|
seeven sikkels
|
een balans met zyn schaalen
|
In de kelder
|
vyf vaaten in soort
|
drie halve aamen
|
een botervat
|
een slyp steen
|
een kraan boor
|
een kandelaar
|
een meelzift
|
een booter vaatje
|
In de combuys
|
zes yzere potten
|
een potte bank
|
waar op
|
zes emmers
|
een ketel
|
een tafel
|
een yzere potleepel
|
twee schoorsteen kettings
|
een yzere asschop
|
Op de werf
|
een party wagen hout
|
honderd geel houte duyge
|
een bakkist en stoel
|
een party oud yzer
|
een yzere koevoet
|
een party cosyn hout
|
elf geelhoute balken
|
een partij rommeling
|
een ploeg met zyn toebehooren
|
drie wagens
|
een brandewyns ketel met zyn slang en
koelvat
|
tien graven
|
zes pikken
|
In de winkel
|
een bijl
|
een schroef
|
een trap baly
|
een trekzaag
|
twee spanzaagen
|
twee navegaars
|
een dissel
|
een snymes
|
een omslag
|
een party beitels
|
een kastje
|
zes planken
|
negen en zeventig ossen
|
drie honderd zeven en twintig
aanteelbeesten
|
vier paarden
|
veertien honderd vier en dertig schaapen
|
200 bokken
|
48 gansen
|
Slaven des boedels
|
September van Madagascar
|
Catryn van Bengalen
|
Sarina van Mallabar met een een kind
|
Contanten pro memoria
Inschulden
|
|
Rd:s
|
|
Jan Gideon Lochrenberg over elf ossen
|
77
|
Jacobus Johannes Jansze van Rensburg
Jacobusz over een onderhands briefje
|
44
|
den boedel van wylen den oud heemraad de
edele Louis Forie de oude
|
165
|
Somma
|
Rd:s286
|
Schulden des boedels
|
||
Rd:s
|
||
voldaan
|
aan de Comp: over agterstallige recognitie
penn: pro memoria
|
[ ..... ]
|
voldaan
|
aan Jan Brink And:sz over diverse goederen
|
30:--
|
aan Johannes Fredrik Forie over zes ossen
|
42:--
|
|
aan Louis Johannes Forie over tien ossen
|
78:--
|
|
aan Martinus Steyn Hermanusz d’ jonge over
agt ossen
|
64:--
|
|
aan Johannes Petrus Nel de jonge over drie ossen
|
24:--
|
|
aan Sibilla Nel over drie ossen
|
24:--
|
|
aan Pieter Daniel du Pres Jansz over twee
ossen
|
16:--
|
|
vermits deese schuld door Louis Nel naar d’
expiratie der geaffigeerde billieten niet is opgegeven en uit den boedel ook
niets meer te haalen is, word deselve dus ter ordre van gecomm: Weesm:ren gerojeerd
den 19 November 1793
|
aan Louis Nel d’ oude over restante
kooppenn: van een wagen
|
87:--
|
voldaan
|
aan de Colonie Swellendam over ponton en
opgaaf geld
|
15:32
|
Somma
|
Rd:s380:32
|
|
Aldus gedaan en geinventariseert ter plaatze voorm:
op den 13 Septb: 1788 op het op en aangeeven van voorm: Johannes Petrus Nel denwelken betuigde alles naar beste
weeten volkomelyk te hebben op en aangegeven belovende by aldien noch iets tot
den boedel behoorende mogt te voorschijn komen, dezen inventaris daar mede te
zullen amplieeren en des gerequireerd werdende met den gewoonen boedeleed te
corroboreeren ende zulx alles ter praesentie van den geregts bode Jacob van
Antwerpen en den matroos Jan Jacob van Sulk, die de minute deses benevens den
inventarient ende my Secretaris meede behoorlyk hebbende onderteekend.
’t Welk ik getuige: M: Blankstein, Secret:s
De heer Secretarus van de Ed: Weeskaamer werden bij
desen versogt om aan brengen deses af te geven de somma van seven en tagtig
rijd:s zijnde van een opgaaf aan de heer Blankenstijn op gedraagen uit den
boedel van Johannes Petrus Nel
Maria Rossouw
Huijs vrouw van Louis Nel de oude
(http://databases.tanap.net/mooc/main_article.cfm?id=MOOC8%2F19%2E53&freesearchkey=%20Johannes%20Petrus)
