Hendrik Johannes was die seun van David Josephus Nel en Jacoba Hendrika Maria Strauss.
Uit hulle ma se sterfkennis van 1890:
Uit hulle ouma Maria Magdalena Strauss se sterfkennis van 1896:
Uit hulle pa se sterfkennis van 1918:
Grepe uit die kommando-lewe van twee Kaapse Rebelle van Calvinia is onlangs deur die bejaarde dogter van een aan WoonBurger vertel voordat sy skielik op Stellenbosch gesterf het. Dié Rebelle was en sy vriend Careltjie van der Merwe wat as jong manne in die Anglo- Boere Oorlog hulle in die Noordweste by die Boere kommando van genl. Manie Maritz aangesluit en merkwaardige avonture en doodsgevaar beleef het. Mev.
Maudie Basson (85), dogter van Hendrik Nel, het my onlangs daarvan vertel. Sy het lekker oor die oorlogsverhale van byna 'n eeu gelede gesels toe ek haar in Stellenoord op Stellenbosch besoek het.
Enkele weke later het tant Maudie ernstig siek geword en sy is op 21 Julie oorlede. Sy was die weduwee van die bekende kapt. Jack Basson, wat parlementslid vir Seepunt was.
Tant Maudie het vertel dat Hendrik Nel en Careltjie van der Merwe, toe negentien, op 'n dag besluit het om van Calvinia na Maritz se kommando weg te loop. Hulle het een nag verby die dorpswagte gesluip en deur die veld koers gekies. Hulle moes oppas dat die wagte hulle in die helder maanlig nie raaksien nie.
Hulle het op Rietfontein in die Agter-Hantam aangekom en is daarvandaan na Maritz se kommando wat 'n bietjie verder op een van die plase was.
Hendrik Nel se pa was ontevrede omdat sy seun weggeloop het om te gaan veg. Tant Maudie Basson het vertel dat die kommando op haar oupa se plaas Downes aangekom het. Dit is aan Williston se kant van Calvinia geleë.
Op Calvinia was daar ``hanskakies'' Afrikaners wat aan Britse kant teen die Boere geveg het. Tant Maudie Basson se oupa het pragtige weikampe gehad wat met sederhoutpale en draad afgekamp was. Dié ``hanskakies'' het dit verwoes. Die oupa was só ontsteld oor dié skreiende daad, dat hy aan 'n beroerte gesterf het.
Hy is oorlede net toe Maritz se kommando op Calvinia aangekom het, en van dié Boere was toe draers op die begrafnis.
Careltjie van der Merwe het op 'n dag op sy eie probeer om op die Britte te spioeneer. Dit was in die omgewing van Vier-en-Twintig Riviere, naby die huidige Porterville. Hy is egter gevang en die Kakies wou hom fusilleer. Maritz het laat weet vir elke Boer wat die Britte doodskiet, skiet hy twee Kakies dood. Careltjie is begenadig en as krygsgevangene na St. Helena gestuur.
Hendrik Nel was tot die einde van die oorlog by Maritz op kommando. Hulle het kruis en dwars deur Namakwaland getrek in hul guerrillaveldtog teen die Britte.
Tant Maudie het voorts vertel ná die dood van haar oupa het haar ouma en ma op Calvinia in die huis Avondrust gaan woon. ``Die Britte was hatig teenoor my ma en ouma omdat hulle die Boere gesteun het. My ouma het al die geld wat sy gehad het in die some van haar rok vasgewerk en die twee vroue het besluit om vir die res van die oorlog uit Calvinia pad te gee. Hulle is toe albei in 'n spider ('n perdekar met groot wiele en 'n kap) na Worcester. Hulle kon nie veel saamvat nie, net hul klere en die geld.
``Toe hulle ná die vredesluiting terugkom op Avondrust was omtrent alles uit die huis weg. Die stoof het buite op die ashoop gelê. Die klavier wat aan my ouma behoort het en miskien ook aan 'n grootjie, was gelukkig nog in die huis. Dit is steeds in die besit van die familie.
``My pa is weens hoogverraad voor die hof gedaag, maar die saak is teruggetrek en die Britte het hom verskoon en toegelaat om verder te gaan leer.
``Hy en 'n maat moes hul wapens, perde en saals op Clanwilliam inlewer en te voet na Calvinia stap. Hulle het geen geld gehad nie, net die klere aan hul lyf. Die boereplase op pad soontoe was ook verrinneweer. Haar pa het darem sjokolade by hom gehad wat hulle waarskynlik in die oorlogsdae van die Kakie konvooie buitgemaak het.''
Toe die vredesonderhandelinge aan die gang was, het die Boere 'n Britse kommandant versoek om 'n skietstilstand uit te roep sodat 'n vriendskaplike rugbywedstryd tussen Boer en Brit kon plaasvind. Dié kommandant het dit na hoër gesag verwys, wat dit geweier het, het tant Maudie vertel. Tant Maudie Basson het vertel haar pa was baie jare 'n vriend van genl. J.C. Smuts. Haar pa het voor die Anglo-Boere Oorlog aan die ou Victoria Kollege op Stellenbosch studeer. Prof. Gawie Cillié, vader van proff. Gawie jr. en Piet Cillié, was 'n klasmaat van hom. Haar pa het hom later by 'n prokureursfirma, Bisset en Hofmeyr, laat inskryf en toe prokureur op Calvinia geword.
Volgens Rebel and Federal Records for Cape Colony, Second Anglo Boer War (1901-1902) van Taffy en David Shearing is Carel A. van der Merwe van Tygerhoek (nou Tierhoek), Calvinia, wat in Maritz se kommando was, op 16 Oktober 1901 by Halfmanshof gevang. Hy is op Worcester tot vyf jaar gevangenisstraf op St. Helena gevonnis en was krygsgevangene no. 29062. Hy het in Januarie 1903 na die Kaapkolonie teruggekeer. Amnestie is in Maart 1903 aan die Kaapse Rebelle verleen.
Careltjie het 'n tweedeklas-treinkaartjie van tien sjielings en 'n nuwe pak klere gekry. Die Rebelle is in groepe teruggestuur. (Verwysing: Kaapse Argiewe AG 2096 Treason Trial List; SO/POW).
Careltjie van der Merwe het ná die oorlog sy matriek op Stellenbosch behaal. Hy is op 30 Augustus 1915 met mej. Katie Strauss van Doega, Calvinia, getroud en het toe, soos sy vader voor hom, op Tierhoek geboer. Daar is vier kinders uit die huwelik gebore. Van der Merwe was LPR vir Calvinia en is in 1943 oorlede. (http://www.onsboeresetrotsegeskiedenis.co.za/new-page-300.htm)
eGGSA library Gravestones in South Africa Northern Cape :
Noordkaap Northern Cape, CALVINIA, Urban area Northern Cape, CALVINIA, Main
cemetery N - Vanne :: Surnames - N NEL Judith Catherina Elisabeth nee LOUW
-1934
eGGSA library Gravestones in South Africa Northern Cape :
Noordkaap Northern Cape, CALVINIA, Urban area Northern Cape, CALVINIA, Main
cemetery N - Vanne :: Surnames - N NEL Hendrik Johannes 1879-1963 &
Christina Elizabeth VAN NIEKERK 1888-1984
