c.3. Louis,
ged. 16/02/1721, Stellenbosch x 27/12/1747 met Maria ROSSOUW,
geb. 19/01/1730,
ged. 29/01/1730, Paarl, d.v. Pierre Rousseau en Maria Retief.
Lowies
Baptised: 16 Feb 1721
Father: Joannes Nel
Mother: Susanna Fleurie
Witnesses: Louwies Fleurij, Louwies Cordier
Baptised: 16 Feb 1721
Father: Joannes Nel
Mother: Susanna Fleurie
Witnesses: Louwies Fleurij, Louwies Cordier
Source:
Nederduits Gereformeerde Gemeente (NGK), Stellenbosch, Baptism register, 1688-1732,
page 97. Repository: NG Kerkargief,
Noordwal-Wes, Stellenbosch, G2 4/1. Transcribed by Ockert
Malan, Lorna Newcomb and others. See also Die
Stellenbosse Heemkring
Louis Nel was 'n burger van Drakenstein. Louis Nel is op 16 Februarie 1721 gedoop en op 27 Desember 1747 met
Maria Rossouw in die huwelik bevestig.
Source: Nederduits Gereformeerde Gemeente (NGK), Tulbagh, Western Cape. marriage register, 1744-1839, page 2, entry no 8. Repository: NG Kerkargief, Noordwal-Wes, Stellenbosch, G4 9/1. Transcribed by Trysie Joubert, Marelize Keyter, Marie Greyvenstein and Annatje Erasmus as part of the eGGSA Project, from VC 664, Cape Archives Repository
Hoewel die leningsplaasregisters meestal nie persone voldoende identifiseer nie, kan 'n mens volgens die geslagsregister aflei dat hierdie Nel die enigste met die voornaam Louis was wat teen ongeveer 1750 reeds 'n selfstandige boerdery gehad het. Op grond hiervan kom ons in 1747 op sy spoor. Op 5 Desember van die jaar word Louis Nel toegelaat om die leningsplaas de Kwartel Fonteijn oorkant die Hexrivier te beset en sy vee daar vir een jaar te laat wei. In Mei 1755 het hy ook 'n ordonnansie op die plaas de Couzona "agter de verkeerde Valleij" geneem. Albei die plase was in die distrik Swellendam en word blykbaar deur hom in 1756 verlaat. Hierna beweeg Louis Nel verder ooswaarts. Van 1760 tot minstens 1778 besit hy die weireg op de Groene Fonteijn wat volgens die leningsplaasregister agter de Swarte Berg" geleë was. In hierdie periode, van 1762 tot 1768, boer hy eweneens op de brackefonteijn wat "aan deese syde van de Cango" geleë was. (http://reference.sabinet.co.za/webx/access/journal_archive/02590190/484.pdf)
Testator(s):
27 Dec 17471747, den 27 Dec of 31 Dec
Louis Nel
van Cabo de goede hoop, jongman
burger aan Drakensteijn
met
Maria Rossouw
van Cabo voornt., jonge dogter
Hoewel die leningsplaasregisters meestal nie persone voldoende identifiseer nie, kan 'n mens volgens die geslagsregister aflei dat hierdie Nel die enigste met die voornaam Louis was wat teen ongeveer 1750 reeds 'n selfstandige boerdery gehad het. Op grond hiervan kom ons in 1747 op sy spoor. Op 5 Desember van die jaar word Louis Nel toegelaat om die leningsplaas de Kwartel Fonteijn oorkant die Hexrivier te beset en sy vee daar vir een jaar te laat wei. In Mei 1755 het hy ook 'n ordonnansie op die plaas de Couzona "agter de verkeerde Valleij" geneem. Albei die plase was in die distrik Swellendam en word blykbaar deur hom in 1756 verlaat. Hierna beweeg Louis Nel verder ooswaarts. Van 1760 tot minstens 1778 besit hy die weireg op de Groene Fonteijn wat volgens die leningsplaasregister agter de Swarte Berg" geleë was. In hierdie periode, van 1762 tot 1768, boer hy eweneens op de brackefonteijn wat "aan deese syde van de Cango" geleë was. (http://reference.sabinet.co.za/webx/access/journal_archive/02590190/484.pdf)
(https://www.groenfonteinfarm.co.za/history.html)
On 2nd April 1760, the farmer Louis Nel
received the Groenfontein farm as a loan from the South African government.
Subsequently, the eldest J.P. Nel(1749-1814) inherited the running of the farm.
His great grandchildren included General J.H. De la Rey from the Western
Transvaal, president M.T. Steyn of the Orange Free State, and General Louis
Botha, prime minister of the Union of South Africa. Upon their death it was deemed that the wooden
mill, brandy still and ploughing equipment should be left to their eldest sons. The farm produce, additionally including raisins and brandy
were transported originally by oxwagon into the countries interior, until the
introduction of co-operative marketing.High production costs and changes in
farming legislation have been responsible for a decline in farming activity. The Groenfontein Farm is still, to this day owned by the Nel
family, who farm ostriches, cattle and tobacco. Roll-tabocco, a form of chewable tobacco used by locals, was
still produced up to 30 years ago. Flowing through the farmland is the Nels
river.
The water is subdivided by C.J. Langenhoven, writer of the
original South African national anthem. Water extracted from the Nels river is of extremely high
quality, and thus qualifies for bottling. To ensure this continued
classification, several kilometres of furrows need regular maintenance.
The farmland is situated in a valley of outstanding natural
beauty, a big tourist attraction for people wishing to escape the confines of
city life. (https://www.groenfonteinfarm.co.za/history.html)
Louis Nel was nou kennelik haastig om vir
een of meer van sy seuns 'n plaas in die wyk Oos-Rietrivier te verkry. Plase in
die wyk was uitnemend geskik vir skaapboerdery. Heelwat bekendes het hier
geboer en sou hom oor die geskiktheid van die grond ingelig het. Daarby was die
gebied tussen die Bo-Vis en Koonap, wat in 1825 die naam Oos-Rietrivier gekry
het, reeds teen die einde van die agtiende eeu aan die boere van
Agter Bruintjieshoogte bekend. Gedurende droogtes het hulle met hul vee daarheen
getrek. Trouens die latere plaas Plathuis van Louis Tregardt, het sy naam
ontleen aan 'n hut wat hierdie trekboere vir hul gerief daar opgerig het. So
vroeg as 1809 het dit al as Plattehuis bekend gestaan. Maar daar was ook 'n
baie spoedeisende rede waarom Nel 'n pIaas in die Oos-Rietrivier wou bekom. Sy
grondbrief het immers gestipuleer dat hy nie op Rhenosterfontein slawe mag
aanhou nie. In die Oos-Rietrivier was baie plase nog nie opgemeet nie. Afrikanerboere met slawe het dus geweet dat die stadige uitreiking van
grondbriewe hulle 'n jaar of ses grasie sou gee voor hulle grondbriewe
uitgestuur word. Daarom haak Nel die knoop deur. Nou kon hy nie meer op 'n guns
van die Regering wag nie. Met moontlik die finansiele steun van sy vader, koop
Philip Roedolph Nel op 8 Augustus 1830 die mooi en strategies-geleë plaas
Commandofontein van Johannes Arnoldus Bothma vir die som van 3900 riksdaalders. Om die reeds genoemde redes het Louis Nel en dit word deur die
slaweregister bevestig - sy slawe na Commandofontein oorgeplaas. (http://reference.sabinet.co.za/webx/access/journal_archive/02590190/484.pdf)
Testator(s):
Louis Nel
MOOC8/50.83a
28 September 1791
Louis Nel
MOOC8/50.83a
28 September 1791
Rhenius
Inventaris mitsg:s taxatie van alle sodanige goederen als ab intestato metter dood zijn ontruijmd en naargelaaten door den landbouwer Louis Nel ten voordeele van desselfs overgebleevene weduwe Maria Rossouw ter eenre en hunne bij den anderen in huwelijk verwekte agt mondige kinderen en vier minderjarige kindskinderen, met namen
1) Johannes Petrus Nel
|
ter andre zijde
| |
2) Louis Nel
| ||
3) Maria Nel getrouwd met Petrus de Villiers Abramz:n
| ||
4) Gabriël Nel
| ||
5) Susanna Nel get:rd met Philip Jacobus du Preez
| ||
6) Willem Nel
| ||
7) Marthinus Franc:s Nel
| ||
8) Daniël Nel en
| ||
9) de vier nagelatene kinderen van wijlen Anna Elisabeth Nel in huwelijk verwekt bij Carel Johannes Tregard bij repraesentatie van hunl: gem: moeder, in name
|
a) Maria Susanna
| |
b) Susanna Willemina
| ||
c) Carel Gustaaf en
| ||
d) Louis Tregard
|
soodanig ende indiervoegen als deselve door de meede landbouwers David Hercules Botha en Jacobus van Zijl zijn g’inventariseerd en opgenomen, mitgaders door de ondergeteekende gecomm: Weesmeesteren getaxeerd in maniere als volgt, te weeten
Rd:s
| |
Een opstal van de leenings plaats genaamt de Groene Rivier gelegen agter de Zwarte Berg onder ’t district van Swellendam
|
300:--
|
2 halfsleete ossenwagens
|
200:--
|
1 ploeg
|
2:--
|
2 pikken
|
2:--
|
2 graven
|
2:--
|
1 bijl
|
1:--
|
1 koevoet
|
2:--
|
1 brandewijnskeetel
|
20:--
|
2 half aamen
|
4:--
|
2 klyne vaatjes
|
2:--
|
3 botervaten
|
6:--
|
2 boterkarns
|
6:--
|
4 schietgeweeren
|
20:--
|
24 porcel: borden
|
3:--
|
8 porcel: schotels
|
2:--
|
1 stel porcel: theegoed
|
1:--
|
18 spoelcommen
|
2:--
|
6 glasen
|
1:--
|
2 trek potten
|
2:--
|
2 tafels
|
4:--
|
7 stoelen
|
7:--
|
2 kadels waarop
|
2:--
|
2 bedden met haar toebehooren
|
30:--
|
4 ijsere potten
|
4:--
|
7 water emmers
|
7:--
|
4 copere keetels
|
4:--
|
1 copere comfoor met zijn blad
|
5:--
|
1 ijsere vuurhaak
|
2:--
|
1 strijkijzer
|
0:24
|
1 vuurtang
|
1:--
|
1 asschschop
| |
1 potleepel
|
1:--
|
1 vleeschvork
| |
12 tinne leepels
|
1:24
|
12 staale vorken
|
1:24
|
4 aarde kannen
|
2:--
|
4 blikke trommels
|
4:--
|
1 vijsel met zijn stamper
|
2:--
|
1 ijsere balans met copere schalen
|
4:--
|
3 rakken
|
1:--
|
2 leed: kisten
|
2:--
|
1 groote foliant Bijbel
|
10:--
|
Beestiaal
| |
Rd:s
| |
248 beesten in soort
|
992
|
2200 schapen in soort
|
1100
|
4 paerden in soort
|
50
|
Leijfeijgenen
| |
Rd:s
| |
1 slavenjongen gen:t Alexander van Madagascar
|
533
|
1 slavenjongen gen:t Cezar van Boegies
| |
1 slavenjongen gen:t Maij van Timor
| |
1 slavenmeid gen:t Candaza van Timor
| |
Contanten
| |
Rd:s
| |
eene somma van een duijsend negen hondert ses en sestig rijxdaalers
|
1966:--
|
Rd:s5314:24
| |
Lasten des boedels
| |
Rd:s
| |
aan d E: Comp:ie over 21 jaaren en 5 m:d agterstallige recognitie penn: op voorsz: leeningsplaats
|
535:--
|
Zulx den boedel zuijver rendeert
|
Rd:s4779:24
|
Rd:s
|
Rd:s
|
Rd:s
| ||
waarvan de in den hoofde deeses gemelde weeduwe Maria Rossouw voor de geregte helfte is competeerende
|
2389:36
| |||
terwijl het resteerende halve gedeelte door de hieronder genoemde bij wijlen haaren gemelden man in huwelijk geprocreeerde kinderen en kindskinderen moet worden genooten, als
| ||||
Johannes Petrus Nel
|
265:25
| |||
Louis Nel
|
265:25
| |||
Maria Nel get:rd met Petr:s Villiers Abr:mz:n
|
265:25
| |||
Gabriël Nel
|
265:25
| |||
Susanna Nel get:rd met Philip Jacobus du Preez
|
265:25
| |||
Willem Nel
|
265:25
| |||
Marth:s Th:s Fran:s Nel
|
265:26
| |||
Daniel Nel
|
265:26
| |||
de vier nagelatene kinderen van wijlen Maria Nel in huwelijk verwekt bij Carel Johannes Tregard bij representatie van hunl:d moeder rd:s 265:26 te weeten
| ||||
ingebragt
|
Maria Susanna Tregard
|
66:18
| ||
Susanna Willemina Tregard
|
66:18
| |||
Carel Gustaaf Tregard
|
66:19
| |||
Louis Tregard
|
66:19
|
265:26
| ||
Sommeert als boven
|
Rd:s4779:24
|
Pro memorie: Terwijl de in den hoofde deeses gem: weed:we thans belooft heeft de portiën der meerderjarige aan deselve te zullen uitkeeren zoo is op haar versoek bij Heeren Weesmeesteren resolutie van gisteren toegestaan, omme de portiën haarer evengem: vier minderjarige kindskinderen, contant ter Weeskamer intebrengen omme deselve bij de Weesboeken ten hunnen voordeele op intrest te werden belegd.
Aldus geinventariseerd en getaxeerd ter Weescamer aan Cabo de Goede Hoop den 28 September 1791.
Als gecomm: Weesm: Daniël de Waal, P:r Lourens Cloete
Voor den opgaaf: Maria Rossouw weduwe Nel
Mij present: J:G: Blanckenberg, gesw: Clercq
(http://databases.tanap.net/mooc/main_article.cfm?id=MOOC8%2F50%2E83a&freesearchkey=%20Louis)
Testator(s):
Louis Nel
MOOC8/50.83b
11 April 1791
MOOC8/50.83b
11 April 1791
Inventaris van sodanige goederen, veestiaal als
door ons ondergetekende in den boedel van de weduwe Lowies Nel genaamt Maria
Rossouw
Een opstal van zeeker leening plaats
genaamt de Groen Revier geleegen
onder cloni van Swellemdam
|
drie mansslawe drie hondert rix:
|
in een slawenne veijftig rix:
|
twee half sleette waagens hondert en
veijftig rix:
|
twee hondert agt en veertig beeste drie
rix: het stuk
|
twee en twintig hondert schaape drie schel:
stuk
|
vier paarde tien rix: stuk
|
vier en twintig pastelijne borde een schel:
het stuk
|
agt schottels twee rix:
|
een stel tee goet 2 rix:
|
agtien spoel komme twee rix: twee schel:
|
ses glase 6 schel:
|
twee tavels 4 rix:
|
sewe stoele 7 rix:
|
twee catels 2 rix:
|
twee bedde 30 rix:
|
vier potte 4 rix:
|
sewe emmers 7 rix:
|
drie bottervaten 6 rix:
|
twee karrens 6 rix:
|
vier keetels 4 rix:
|
een comvoor en een plaat 5 rix:
|
twee trekpotte 2 rix:
|
een eijsser vier haak 2 rix:
|
een strijk eijser 4 schel:
|
een vur tang en een asschop 1 rix:
|
een pot leepel en een vurk 1 rix:
|
een doeseijn leepels 1 rix: 4
|
een doeseijn vurke 1 rix: 4
|
drie rakke 1 rix:
|
vier kanne 2 rix:
|
twee kiste 2 rix:
|
vier trommels 4 rix:
|
een groote Beijbel 10 rix:
|
koper schaal 4 rix
|
een veijsel 2 rix:
|
vier roers 16 rix:
|
een ploeg 2 rix:
|
twee pikke 2 rix:
|
twee graave 2 rix:
|
een beijl 1 rix:
|
een koevoet 2 rix:
|
twee kleijne vaaties 2 rix:
|
twee halvaame 4 rix:
|
een brandewynskeetel 20 rix:
|
Kontand ping: 1966 rixd:
Aldus geinventariseert en bevonden ter plaatse
voorm: den 11 April 1791
David Herculas Boota
Jacobus van Sijl
(http://databases.tanap.net/mooc/main_article.cfm?id=MOOC8%2F50%2E83b&freesearchkey=Groen%20Revier)
