f.4.
Abraham Pieter (Piet), geb. 15/08/1863 , Calvinia, oorl. 02/11/1928, begr. Augrabies x 08/12/1885, Kenhardt met Hendrina Maria
HENDRIKSE, geb. 26/03/1866 ,
oorl. 08/09/1919, d.v. Hermias Cornelius Nieuwoudt Hendrikse (1847-1902) en Hendrina Maria Vlok.
Abraham Pieter was die seun van Abraham Pieter Nel en Christina Gloudina Louw.
Die Nel familie, die Hendrikse familie en die Nieuwoudt familie het teen die einde van die 19de eeu vanaf Nieuwoudtville af in die rigting van die Oranjerivier getrek. Hulle was almal boere wat agter weiveld aangetrek het. Die drie families het familieverbintenis met mekaar gehad.
Water in
die Boesmanland is baie skaars. Boorgate
en windpompe het die probleem tot 'n groot mate opgelos, hoewel daar groot
areas is wat waterloos is. Abraham
Pieter Nel is met Hendrina Maria Hendrikse getroud. Haar pa en ma, Hermias Cornelius Hendrikse en
Hendrina Maria Vlok was neef en niggie.
Hendrina was beskryf as 'n dierbare, saggeaarde en gasvrye vrou. Hulle het altesame 10 kinders gehad.
Hierna is ‘n
tweeling gebore wat dood is met geboorte en na hulle is Hendrina Maria in 1891
gebore. Sy was dus die oudste van die
kinder swat geleef het. Hermias
Cornelius is in 1893 gebore, daarna Jacobus Gideon Louw in 1895, Egbertus
Johannes in 1897, Ebenhaser in 1900, Abraham Pieter in 1902 en Johannes Izak in
1907.
Abraham Pieter Nel en Hendrina Maria Hendrikse
Piet en
sy vrou het hul eers op Droëgrond, op die huidige Pofadderpad gevestig. Hy
het die grond van die regering gepag. Piet kon egter nie water op
die plaas kry nie en het besluit om verder noordwaarts tot teen die
Oranjerivier na die plase Orange Falls en Noudonsies te
trek. Die plase grens aan mekaar. In 1893 het Piet en sy swaer
Mias Hendrikse die grond op ‘n veiling van die staat gekoop. Die twee
plase Rooipad en Renosterkop is op dieselfde dag per openbare veiling te koop
aangebied op Kakamas. Aan die noordelike kant grens die plaas Rooipad aan
die Oranjerivier, suid aan Maria-se-vlei, oos aan Renosterkop en wes aan
Witklip. Piet Nel het met sy perd en die nodige geld na die veiling
gegaan. Daar was Jode wat in Renosterkop belanggestel het en hulle het
vir Piet Nel gevra om nie 'n bod op die plaas Renosterkop te maak nie.
Die Jode het toe die plaas Renosterkop gekoop en Piet het die plaas
Rooipad gekoop.
In die
laaste jare van die 19de eeu het rampe soos peste, droogte, siekte en verarming
die pioniergemeenskappe getref. Bo-op dit het die Anglo Boereoorlog in
Oktober 1899 uitgebreek. Die inwoners van hierdie area het nie net met
die twee Republieke gesimpatiseer nie, die oorweldigende meerderheid was bereid
om tot die stryd toe te tree. Piet Nel se oudste seun Abraham Pieter het
hom tot die stryd gewend en is gedurende die oorlog in die tronk in Kenhardt
aan koors oorlede. Hy was 12 of 13 jaar oud toe hy dood is.
Na die
rebellie het toestande in die distrik vinnig na normaal teruggekeer. Dit
was 'n tyd van berusting en aanpassing, maar ook van stadige opbou, veral op
die gebied van onderwys. Voor 1900 was onderrig hoofsaaklik verskaf deur
rondgaande onderwysers. Piet Nel het in 1907/8 'n skool op Noudonsies
gebou. Die skool het bestaan uit 'n groot vertrek aan die woonhuis, met
'n kamer vir die onderwyser. Juffrou Hugo van Ceres het vir een jaar daar
onderwys gegee. Bertus en Ben het hier begin skoolgaan en het die
skoolboekie, Step-by-step gebruik.
Noudonsies se hele leerlingtal met mnr. Brewis in die middel
Die plaas Bysteek het aan 'n mnr. Badenhoste behoort en Koos Coetzee en Piet Nel het dit van hom gekoop. Oordrag op Piet se naam het op 20 Februarie 1909 plaasgevind.
Die
Augrabies waterval was aanvanklik deel van die eiendom wat aan Piet Nel behoort
het. Die groot kloof van die Augrabies waterval verdeel twee plase.
Waterval op die noordelike bank en Rooipad aan die suide. Tot 1910
was die hoofwaterval ingesluit by die Rooipad eiendom. Piet Nel het die
waterval en 'n gedeelte van die aangrensende grond (waarskynlik 6000 morg) aan
die Unie-regering verkoop vir 9000 pond. Sover vasgestel kon word is dit
die enigste geval op rekord waar 'n bekende waterval verkoop is. Bewerings
word gemaak dat dit Generaal Smuts self was wat vir Piet Nel genader het met
onderhandelings vir die aankoop van die grond. Daarna is 'n persoon deur
die regering aangestel om oor die prys te onderhandel. Piet Nel het die
eerste voorstel aanvaar en het jare later eers gehoor dat 'n baie hoër bedrag
vir die aankope van die valle bewillig was. Daar was aantuigings dat die
tussenganger die balans in sy eie sak gesteek het. Daar word beweer dat
hierdie wete die vroeë dood van Piet Nel beteken het.
'n
Afstammeling van Piet Nel het vertel dat Piet glad nie met papiergeld gewerk
het nie en dat alle geldtransaksies waarby hy betrokke was, in goud beklink is.
Piet Nel het blykbaar die geld vir die verkoop van die valle, in goue
ponde gekry. Goue ponde was blykbaar algemeen in gebruik, maar slegs deur
vermoënde mense.
'n
Interressante storie word vertel dat Piet Nel, saam met van sy Hendrikse
swaers, gevange en verhoor was tydens die Rebellie. Volgens die verteller
is hulle bedrae beboet wat duisende ponde beloop het. Piet Nel sou dan
ook die geld wat hy vir die verkoop van die Valle gekry het, gebruik het om
hierdie boetes te betaal en dat daar dus min daarna oorgebly het. Die
verhaal is waarskynlik 'n verdigsel, aangesien Piet Nel nie direk by die
Rebellie betrokke was nie.
Piet Nel was nie een van die rebelle nie, net sy seun Kolie en die grootmaakkinders van die Hendrikse, Jan en Mias. Piet Nel was egter die rebelle goedgesind. Daar word gespekuleer dat dit die rede was waarom die Uniemanne ‘n kamp op Rooipad opgesit het. Hulle was blykbaar bang vir die Nel-familie, nie net Rooipad se Nel familie nie, maar ook die Nels van Nous, die Klindt familie, die Hendrikses en die van Rensburgs. Piet Nel se vrou, net soos Jan Nel se vrou was teen die rebellie gekant.
Piet Nel was nie een van die rebelle nie, net sy seun Kolie en die grootmaakkinders van die Hendrikse, Jan en Mias. Piet Nel was egter die rebelle goedgesind. Daar word gespekuleer dat dit die rede was waarom die Uniemanne ‘n kamp op Rooipad opgesit het. Hulle was blykbaar bang vir die Nel-familie, nie net Rooipad se Nel familie nie, maar ook die Nels van Nous, die Klindt familie, die Hendrikses en die van Rensburgs. Piet Nel se vrou, net soos Jan Nel se vrou was teen die rebellie gekant.
Alhoewel
hy nie direk by die Rebellie betrokke was nie, het dit tog 'n invloed op hom en
sy familie gehad, soos die aantuiging wat 'n kleurlingman een oggend vroeg by
die Uniekamp gemaak het. Hy het beweer dat hy vir Piet Nel die vorige
Woensdag by Stadler, by Schuitdrift gesien het. Volgens hom het Piet Nel
'n rooi esel gery. Sou hierdie bewerings waar wees, sou dit hoogverraad
beteken het. Piet Nel is ondervra, maar daar is bevind dat die
beskuldiging 'n leuen was.
Nadat
Piet Nel die valle verkoop het, het hy nog twee plase aangekoop. Volgens
oorlewering het sy gronde gestrek vanaf Blouputs tot teenaan die dorp
Augrabies. Laterjare is die grond tussen die seuns verdeel, op so 'n
manier dat die gedeelte teen die rivier smal was en dit wyer uitkring na die
buitegronde toe, sodat daar suipings op elke plaas sou wees.
EGGSA
Northern Cape, Gordonia district, Augrabies, Padrooi 13, Nel cemetery
Na sy vrou se dood het Piet Nel aan 'n Steenkamp meisie van Marchand verloof geraak. Hy het egter die verlowing verbreek. Bewerings is gemaak dat dit gegaan het oor oneenigheid t.o.v. koring wat geleen is. Die ring het twee diamante gehad, wat hy vir Bertus en izak gegee het.
Met die afsterwe van Piet Nel op 2 November 1928
het sy vier seuns, Piet, Bertus, Ben en Izak 60 000 morg land op die suidelike
bank geërf. Piet Nel se bynaam was Piet Geld. Hy het baie geld aan
mense geleen en het dan die bewys vir die lenings in 'n trommeltjie onder sy
bed gehou. Na sy dood het die trommeltjie op geheimsinnige wyse verdwyn
en so kon die geld nooit ingevorder word nie.
Northern Cape, Gordonia district, Augrabies, Padrooi 13, Nel cemetery
Na sy vrou se dood het Piet Nel aan 'n Steenkamp meisie van Marchand verloof geraak. Hy het egter die verlowing verbreek. Bewerings is gemaak dat dit gegaan het oor oneenigheid t.o.v. koring wat geleen is. Die ring het twee diamante gehad, wat hy vir Bertus en izak gegee het.
EGGSA
Northern Cape, Gordonia district, Augrabies, Padrooi 13, Nel cemetery
